درحالی‌که روز گذشته، وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، در گفت‌وگو با واحد مرکزی خبر، زبان به انتقاد از پزشکان عمومی‌ای گشود که حتی با حقوق یک میلیون و 700 هزار تومانی حاضر به خدمت در مناطق محروم و در قالب طرح پزشک خانواده نیستند، پزشکان شاغل در این طرح از مشکلات می‌گویند؛ از روشن نشدن وظایف کادر بهداشتی - درمانی شاغل در طرح پزشک خانواده، از تأخیرهای 6 ماهه در پرداخت حقوق، از اینکه شاغلان در این طرح، از ابتدایی‌ترین حقوق خود، یعنی حق برخورداری از مرخصی سالانه و ساعات کاری منطقی برخوردار نیستند.
دکتر سعید طاهری که در روستای دیهوک، 90کیلومتری طبس به مدت 4 ماه است که در طرح پزشک خانواده مشغول فعالیت است، با بیان اینکه مهم‌ترین مشکل پزشکان خانواده، تأخیر در پراخت حقوق است، می‌گوید: در حرف و قراردادها مبلغ و موعد پرداخت‌ها به راحتی مطرح می‌شود، ولی عملا پرداخت‌ها با 5- 4 ماه تأخیر صورت می‌گیرد، آن هم به این صورت که قرار است 60 درصد حقوق در پایان ماه و 30 درصد پس از پایشی که هر چند ماه یک‌بار انجام می‌شود و 10 درصد در انتهای قرارداد پرداخت شود که آن هم مستلزم انجام گزینش توسط دانشگاه علوم پزشکی استان است.
او تأکید می‌کند در قرارداد یک سال‌های که با او منعقد شده و 4 ماه آن هم گذشته، هنوز گزینش انجام نشده است.
وی که در یکی از محروم‌ترین و دورافتاده‌ترین نقاط طبس مشغول به خدمت است، از حقوق یک‌میلیون و 700 هزار تومانی پزشکان خانواده اظهار بی‌اطلاعی می‌کند. حقوق ماهانه دکتر طاهری، یک میلیون و 200 هزار تومان است.
دکتر سیما کیان‌پیشه نیز که در سال 84 در روستای خدابنده استان زنجان در طرح پزشک خانواده مشغول ارائه خدمت بوده است، با اشاره به اینکه تا آنجاکه اطلاع دارد، حداقل میزان پرداختی حقوق به پزشکان خانواده 600 هزارتومان و سقف آن یک میلیون و 200 هزارتومان است، می‌گوید: میزان حقوق به فاکتورهایی چون بعد مسافت آن منطقه، جمعیت تحت پوشش و تعداد پزشکانی که در آن روستا هستند بستگی دارد.اما این همه مشکلات پزشکان خانواده نیست.
به گفته دکتر طاهری، در شرایط موجود، پزشکان خانواده که متولی سلامت مردم منطقه هستند، به‌جای سرکشی به افراد تحت پوشش خود و اجرای مدیریت سلامت در منطقه، به‌دلیل اینکه هنوز فرهنگ سلامت محوری و نوبت دهی و سرکشی نوبتی به افراد تحت پوشش پزشکان اجرایی نشده است، کماکان باید تمام وقت، پاسخگوی مراجعات حضوری روستاییان باشند و به سفارش‌های آنها برای نوشتن دارو، آزمایش یا ارجاع به پزشک متخصص توجه کنند.
به این ترتیب، کار پزشکان خانواده این شده است که در مراکز بهداشتی- درمانی بنشینند و بیماران خود را به‌دلیل نداشتن امکانات و تجهیزات به متخصصان در شهر ارجاع دهند و این یعنی زیر پا گذاشتن نخستین و مهم‌ترین هدف اصلی از اجرای طرح پزشک خانواده، چراکه ظاهرا قرار بود با اجرای این طرح، از مراجعات بی‌دلیل افراد به سطوح بالاتر خدمات درمانی جلوگیری شود.
دکتر طاهری می‌گوید: بر اساس ضوابط طرح پزشک خانواده، باید یک مامای خانواده هم در کنار هر پزشک باشد ولی عملا چنین چیزی وجود ندارد و در منطقه ما با 4 هزار نفر جمعیت تحت پوشش، تنها یک پزشک مشغول خدمت است.
دکتر طاهری با اشاره به مشکلات معیشتی که اغلب پزشکان با آن مواجهند، تأکید می‌کند: برای محل سکونتی که به ما داده‌اند 600 هزارتومان هزینه کرده‌ام تا قابل سکونت شود و این درحالی است که هنوز یک ریال هم حقوق نگرفته ام.
ظاهرا قرار است در طرح پزشک خانواده هر پزشک حدود 3هزار نفر را تحت پوشش قرار می‌دهد.
اما سؤال این است که آیا واقعا یک پزشک می‌تواند توأما پاسخگوی درمان این جمعیت باشد و به امور بهداشتی منطقه هم بپردازد؟
دکتر کیان پیشه، یکی دیگر از مشکلات را یکسان بودن حقوق برخی از پزشکان که در حومه شهرها هستند با پزشکانی که در مناطق دور افتاده خدمت می‌کنند می‌داند و می‌گوید: تعداد جمعیتی که تحت پوشش قرار دارند یکی از فاکتورهایی است که در میزان حقوق نقش مهمی دارد، که طبیعتا در حومه شهرها این تعداد بیشتر است، درحالی‌که باید درنظر داشت که اگر چه در مناطق دور افتاده تعداد کمتر است ولی مشکلات معیشتی چندین برابر بیشتر از آنهاست، ضمن اینکه به‌دلیل نبودن پزشک کشیک قادر به رفتن مرخصی هم نیستیم.
وی ضعف فرهنگی مردم بومی این مناطق را یکی دیگر از مشکلات ذکر می‌کند و می‌گوید: مزاحمت‌های بی‌موقع که بیماران غیراورژانسی‌ای که حتی اگر یک هفته بعد هم بیایند، مشکلی ایجاد نمی‌شود و نیمه شب مراجعه می‌کنند و ما موظف به پذیرش آنها هستیم نیز، یکی دیگر از مشکلات ماست.
مجریان پزشک خانواده امیدوارند با حل اشکالات این طرح، از مصرف بی‌رویه داروها جلوگیری کنند، اقتصاد درمان را سامان دهند و از سردرگمی بیماران و دوباره کاری‌های سامانه پزشکی بکاهند.
آنان اذعان دارند اجرای کامل این طرح 10 سال زمان می‌برد، اما اکنون و با گذشت حدود 3 سال از اجرای این طرح، آیا منطقی است که به جای پرداختن به مشکلات ریز و درشتی که بیش از کمبود اعتبار به سوء مدیریت‌ها در سطح مناطق برمی‌گردد، پزشکان سرزنش شوند که چرا با این حقوق و مزایای فوق‌العاده از طرح استقبال نمی‌کنند؟!
البته به گفته کارشناسان، مسائل حل نشده طرح پزشک خانواده بیش‌از اینهاست و مثلا پزشکان عمومی همه آموزش‌های لازم را برای این طرح نمی‌بینند و همان آموزش‌ها را هم نمی‌توانند به‌طور کامل عملی کنند، چرا که آموزش‌های ما مبتنی بر نیازهای جامعه و سیمای سلامت کشور نیست.
کارشناسان می‌گویند شکی نیست که بهترین راه رسیدن به عدالت در ارائه خدمات بهداشت و درمان، اجرای طرح پزشک خانواده است، ولی به دلایل مختلف، این طرح، خود عدالت را زیر سؤال برده و اجرای نادرست آن به ماهیت اجرای چنین طرح ملی‌ای ربط دارد که قبل از آنکه تدارکات لازم برای اجرای این طرح دیده شود و به صرف اینکه فقط طرحی اجرا شود، کلید خورده است.
به‌این ترتیب است که در عمل، با صرف بودجه 500 میلیارد تومانی، این طرح آن‌چنان‌که باید، رضایت مردم را فراهم نیاورده است.
